Van Besouw locatie Goirle
Het voormalige terrein van textielfabriek Van Besouw, aan de zuidrand van Goirle,
is getransformeerd tot een aantrekkelijke woonwijk. De locatie op de grens van dorp en landschap is ideaal, met de dorpskern en alle voorzieningen op loopafstand en het groene beekdal van de Leij als ‘achtertuin’. Het totale plan, dat gefaseerd wordt gebouwd, beslaat 6 hectare en omvat zo’n 190 woningen en appartementen. Bedaux de Brouwer Architecten en Mulleners + Mulleners waren winnaars van de prijsvraag die door Nederlandse Bouw Unie was uitgeschreven. De twee architectenbureaus hebben samen het stedenbouwkundig plan gemaakt en hebben beiden een deel van de wijk ontworpen, zowel architectonisch als stedenbouwkundig.
Bedaux de Brouwers plan omvat het gebied dat wordt begrensd door de voormalige fabrieksstraat (huidige straatnaam: Keper), de Kerkstraat, de bergingsvijver en de Nieuwe Leij. Het plan doet recht aan de historie van de plek; het is een synergie tussen verleden en toekomst. De fabrieksstraat, de nieuwe centrale as die loopt van de fabrieksentree tot de schoorsteen, vormt de ruggengraat van het plan. De straat verbreedt zich tot een industrieel plein rondom de schoorsteen, een verblijfsruimte voor de buurt, en zoomt als een vizier in op het aangrenzende landschap. Waardevolle elementen uit het verleden — de markante schoorsteen, de beeldbepalende, langgerekte gevel van het voormalige hoofdkantoor aan de Kerkstraat en de portiersloge bij de entree van de wijk — zijn behouden gebleven en in het plan opgenomen. De portiersloge vormt onderdeel van een verbijzonderde woning, achter de gerenoveerde jaren 50-gevel van het hoofdkantoor gaan royale nieuwe woningen schuil. Om die nieuwe functie te faciliteren, zijn door een subtiele ingreep bestaande vierkante ramen tot deuren getransformeerd en zijn aluminium restauratiekozijnen geplaatst. Een dakopbouw met setback biedt ruimte voor een extra laag, zonder het historische gevelbeeld aan te tasten.
Weverijen, magazijnen en kantoren hebben plaatsgemaakt voor woningen. Om de oorspronkelijke sfeer te behouden, kent het plan tal van referenties naar de oudbouw. Zo komt het karakter van het accu- en pompgebouw, dat te vervallen was om te behouden, terug in een nieuw appartementenblok: niet alleen het silhouet, maar ook de toegepaste materialen — een gele baksteen in kruisverband, renovatiekozijnen — en de gevelcompositie worden teruggebracht. De Weverijhof, met zijn rondom lopende gevelwanden, echoot het wezen van de voormalige weverij.
Het industrieel-stedelijk klimaat van het plan vertaalt zich in verschillende buurtjes met elk een eigen karakter en een verscheidenheid aan woningtypes: tweekappers, rijwoningen, getransformeerde woningen, vrijstaande huizen en appartementen. Aan de bergingsvijver staan vrijstaande huizen; de geschakelde woningen aan de omsloten Weverijhof hebben een gemeenschappelijke binnenplaats; de brede woningen aan het riviertje liggen met hun vlonders pal aan het water; in de fabrieksstraat grenzen de woningen met hun voorgevels direct aan de stoep. Aan het fabrieksplein, grenzend aan het beekdal, ligt het robuuste, ingetogen appartementengebouw Van Besouw 3801 — de naam is een verwijzing naar een tapijtklassieker uit 1969. Het heeft een ingetogen metselwerkraster aan de zijdes van het plein en het landschap en een serre-achtige, glazen gevel aan de dorpskant van het plan. De vorm van het complex verwijst naar de contouren van de voormalige textielfabriek. Parkeren wordt aan het zicht onttrokken in groene parkeerkoffers of gebeurt op eigen terrein.
Om rust in het plan te brengen en de eenheid te versterken is voor heel het wijkdeel — met uitzondering van de herbouw van het accu- en pompgebouw — één baksteenkleur gebruikt. Variatie ontstaat onder meer door voordeuren en ramen terug te leggen, de begane grond te verbijzonderen door staand metselwerk of door metselwerkreliëf in de gevels toe te passen. Ook de tuinmuren zijn in dezelfde steen gemetseld en verbinden de gebouwgroepen tot een krachtige eenheid. De zorgvuldig vormgegeven groene openbare ruimte werkt verzachtend.
is getransformeerd tot een aantrekkelijke woonwijk. De locatie op de grens van dorp en landschap is ideaal, met de dorpskern en alle voorzieningen op loopafstand en het groene beekdal van de Leij als ‘achtertuin’. Het totale plan, dat gefaseerd wordt gebouwd, beslaat 6 hectare en omvat zo’n 190 woningen en appartementen. Bedaux de Brouwer Architecten en Mulleners + Mulleners waren winnaars van de prijsvraag die door Nederlandse Bouw Unie was uitgeschreven. De twee architectenbureaus hebben samen het stedenbouwkundig plan gemaakt en hebben beiden een deel van de wijk ontworpen, zowel architectonisch als stedenbouwkundig.
Bedaux de Brouwers plan omvat het gebied dat wordt begrensd door de voormalige fabrieksstraat (huidige straatnaam: Keper), de Kerkstraat, de bergingsvijver en de Nieuwe Leij. Het plan doet recht aan de historie van de plek; het is een synergie tussen verleden en toekomst. De fabrieksstraat, de nieuwe centrale as die loopt van de fabrieksentree tot de schoorsteen, vormt de ruggengraat van het plan. De straat verbreedt zich tot een industrieel plein rondom de schoorsteen, een verblijfsruimte voor de buurt, en zoomt als een vizier in op het aangrenzende landschap. Waardevolle elementen uit het verleden — de markante schoorsteen, de beeldbepalende, langgerekte gevel van het voormalige hoofdkantoor aan de Kerkstraat en de portiersloge bij de entree van de wijk — zijn behouden gebleven en in het plan opgenomen. De portiersloge vormt onderdeel van een verbijzonderde woning, achter de gerenoveerde jaren 50-gevel van het hoofdkantoor gaan royale nieuwe woningen schuil. Om die nieuwe functie te faciliteren, zijn door een subtiele ingreep bestaande vierkante ramen tot deuren getransformeerd en zijn aluminium restauratiekozijnen geplaatst. Een dakopbouw met setback biedt ruimte voor een extra laag, zonder het historische gevelbeeld aan te tasten.
Weverijen, magazijnen en kantoren hebben plaatsgemaakt voor woningen. Om de oorspronkelijke sfeer te behouden, kent het plan tal van referenties naar de oudbouw. Zo komt het karakter van het accu- en pompgebouw, dat te vervallen was om te behouden, terug in een nieuw appartementenblok: niet alleen het silhouet, maar ook de toegepaste materialen — een gele baksteen in kruisverband, renovatiekozijnen — en de gevelcompositie worden teruggebracht. De Weverijhof, met zijn rondom lopende gevelwanden, echoot het wezen van de voormalige weverij.
Het industrieel-stedelijk klimaat van het plan vertaalt zich in verschillende buurtjes met elk een eigen karakter en een verscheidenheid aan woningtypes: tweekappers, rijwoningen, getransformeerde woningen, vrijstaande huizen en appartementen. Aan de bergingsvijver staan vrijstaande huizen; de geschakelde woningen aan de omsloten Weverijhof hebben een gemeenschappelijke binnenplaats; de brede woningen aan het riviertje liggen met hun vlonders pal aan het water; in de fabrieksstraat grenzen de woningen met hun voorgevels direct aan de stoep. Aan het fabrieksplein, grenzend aan het beekdal, ligt het robuuste, ingetogen appartementengebouw Van Besouw 3801 — de naam is een verwijzing naar een tapijtklassieker uit 1969. Het heeft een ingetogen metselwerkraster aan de zijdes van het plein en het landschap en een serre-achtige, glazen gevel aan de dorpskant van het plan. De vorm van het complex verwijst naar de contouren van de voormalige textielfabriek. Parkeren wordt aan het zicht onttrokken in groene parkeerkoffers of gebeurt op eigen terrein.
Om rust in het plan te brengen en de eenheid te versterken is voor heel het wijkdeel — met uitzondering van de herbouw van het accu- en pompgebouw — één baksteenkleur gebruikt. Variatie ontstaat onder meer door voordeuren en ramen terug te leggen, de begane grond te verbijzonderen door staand metselwerk of door metselwerkreliëf in de gevels toe te passen. Ook de tuinmuren zijn in dezelfde steen gemetseld en verbinden de gebouwgroepen tot een krachtige eenheid. De zorgvuldig vormgegeven groene openbare ruimte werkt verzachtend.



Projectgegevens
Opdrachtgever
Nederlandse Bouw Unie B.V.
Ontwerp
2017
Fotografie
Regionaal Archief Tilburg, Riesjard Schropp