contactdown

Engelse Park Groningen

De architectuur van het Engelse Park onderscheidt zich doordat het vrijheid biedt. Een vrijheid van leven, die tot wasdom komt door de connectie met de omringende natuur en de ruimte voor sociale interactie. Maar bovenal schept het Engelse Park een nieuwe horizon. Een einder die - door de oriëntatie - bij iedere voordeur waarneembaar is. En in overdrachtelijke zin staat voor een nieuw architectonisch perspectief waarin architectonische, stedenbouwkundige, energetische en landschappelijke waarden zijn verenigd.  

Niets refereert nog aan de drie kantoorgebouwen van DUO aan de Engelse Kamp in Groningen. Zelfs het groen en de bomen niet. Dienden deze voorheen als een afscheiding tussen de industriebuurt en de wijk Helpman, nu schetst de natuurlijke vegetatie de contouren van een park, het Engelse Park. Een wijk waar groen, landschappelijke eigenschappen en de historische context samenkomen in een nieuwe stedenbouwkundige structuur en architectonische expressie.
Het Engelse Park is namelijk door de schalen van het landschap, de stad, de straat en individuele woningen heen ontworpen. Van de vervoersontsluitingen tot de huisnummers en gevelarmaturen, Bedaux de Brouwer Architecten tekende voor het hele ontwerp en ontwikkelde een samenhangende natuurinclusieve Nul-op-de-Meterwijk met een eigen identiteit.

Inpassing in het landschap
Alle 95 woningen (zes woningtypes in drie bouwblokken) zijn zorgvuldig ingepast tussen bestaande bomen om de interactie tussen bewoners en de natuur te bevorderen. Daarnaast werd het standaard bouwblok ‘omgeklapt’. Noodzakelijke functionaliteiten zijn aan de achterkant van de woningen – op hoven – gesitueerd. Zo ontstonden aan de voorzijde gezamenlijke ‘verblijfsruimtes’. Hier staat ontmoeting centraal, is er geen plek voor anonimiteit én inviteren lange zichtlijnen de bewoners om via wandelpaden de omgeving te verkennen.
Bedaux de Brouwer Architecten omarmde bovendien de hoogteverschillen in het terrein. Deze zijn gebruikt om authenticiteit en privacy toe te voegen. Onder andere bij de ontsluiting van woningen is dat zichtbaar. Soms gaan er meerdere treden verscholen achter straatwanden die de overgang vormen tussen het openbare en privéterrein. Terwijl het hogere maaiveld aan de ‘waterkant’ de mogelijkheid bood om extra privacy en een fabelachtig parkuitzicht te realiseren. 

Handreiking naar Siebe Jan Bouma
Het Engelse Park is daarnaast een handreiking naar stadarchitect Siebe Jan Bouma (1899-1959). Zijn werk kenmerkt zich door een mengeling van vooruitstrevendheid en traditionalisme, oog voor details én respect. Kortom: een scala aan inspirerende ingrediënten. Op basis van oude referenties is baksteenexpressie ingezet om een eigen ritmiek te creëren. Relatief lange gevelwanden zijn - door de toevoeging van erkers, hoekramen, tuinmuren, schoorstenen, balkons en terrassen - verworden tot plastische composities. En daarmee volgt de gevelexpressie de cadans die zo kenmerkend is voor de interbellumarchitectuur van de naastgelegen wijk Helpman.

Traditie en vernieuwing
Dat baksteenarchitectuur technische innovaties en ecologische versterking niet in de weg staat, bewijst het Engelse Park ook. Door de gevels hoger op te trekken worden de zonnepanelen en de buitenunits van de warmtepompen aan het oog onttrokken. Door de inbedding in het landschap, het toevoegen van nestkasten, het creëren van voorzieningen voor bijen en de toevoeging van wadi’s worden bovendien de kwaliteiten van de buitenruimte en het ecosysteem versterkt.

Juryrapport Groninger Architectuurprijs
 
 

Op de plek waar voorheen drie kantoorgebouwen stonden zijn nu 95 woningen gerealiseerd in een parkachtig landschap.
De woningen zijn zorgvuldig ingepast tussen de bestaande bomen. Hierdoor is een parkachtig woonmilieu ontstaan waarbij alle bewoners aan het park wonen.

Het Engelse Park is op alle fronten goed doordacht: landschappelijk, stedenbouwkundig en architectonisch. Ook kent het project een mooie overgang naar de groene omlijsting met bestaande bomen. Er is aandacht voor details: van de overgangen tussen gebouw en landschap, de verspringingen in de volumes en de zichtbare waterhuishouding in openbare ruimte.

Vakjury Groninger Architectuurprijs 2022
Engelse Park is door de schalen heen ontworpen; van de schaal van de stad, het landschap, de gevelcompositie van de straatwand, tot aan de huisnummers en gevelarmaturen.
De kenmerkende baksteenexpressie, die ook te vinden is in de baksteenarchitectuur van stadsarchitect Siebe Jan Bouma, is ingezet om de relatief lange gevelwanden te onderbreken.
Groninger Architectuurprijs 2022 - Vakjuryprijs
Groninger Architectuurprijs 2022 - Publieksprijs
Projectgegevens
Opdrachtgever
VolkerWessels Vastgoed, Ballast Nedam Ontwikkeling
Ontwerp
2016
Stedenbouwkundig plan
Bedaux de Brouwer Architecten
Landschap
wUrck architectuur stedenbouw landschap
Fotografie
Michel Kievits